Çivril geniş ve verimli ovası nedeniyle tarihin her döneminde yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. Çevrede yapılan kazılardan anlaşıldığına göre, MÖ. 3000 yıllarına kadar uzanan geçmişte sırasıyla Hitit İmparatorluğuna bağlı “Arzava Krallığı”(MÖ.1324-1294), “Frigler, Lidyalılar, Selevki Krallığı, Bergama Krallığı, Roma ve 1119 yılına kadar Bizanslıların hakimiyeti görülmektedir. 1119 tarihinden itibaren Çivril, Selçukluların eline geçmiştir.
Bizans Kralı Manuel ile Selçuklu İmparatoru Kılıçarslan arasında 1176 tarihindeki Miryokefalon savaşı ilçe hudutları içinde bulunan Küfi Boğazı’nda yapılmıştır.
Savaş Selçuklu Türklerinin galibiyetiyle sonuçlanmıştır. Bu savaşla Türklerin Anadolu’ya yerleşmeleri kesinlik kazanmıştır. İlçenin adı, Türklerin Anadolu’ya yerleştikleri günlerde yöreye gelen ordu birliklerinin bir başka yerde mola vermek üzere geriye döndürülmesi amacıyla verilen “ÇEVRİL” komutundan geldiği söylenmektedir.
Çivril idari bakımdan 1880 yıllarında Sandıklı ( Afyon ) kazasının Işıklı nahiyesine bağlı bir köy iken 1892 yılında nahiye olmuş , 1910 – 1911 yıllarında da Afyon İli’ ne bağlı kaza , 1924 yılında Denizli ili’ ne bağlı ilçe olmuştur. Çivril 1921 yılı Şubat ayının ilk haftası itibariyle Yunanlıların işgaline uğramıştır. Yunanlılar 9 gün Çivril’de kalmışlar. Türk alayının Çivril’e gelmesiyle Yunanlılar Çivril’i boşaltmışlardır.14 Nisan 1921’de ikinci kez Çivril Yunanlılar tarafından işgal edilmiştir. Yunanlılar, bu işgallerini 30 Ağustos 1922 tarihine kadar sürdürmüşlerdir . Yunanlıların Çivril’den kaçış tarihi, İlçede hem kurtuluş günü hem de Zafer bayramı olarak kutlanmaktadır. Çivril 1499 km2 yüz ölçümüyle Denizli İli’nin en büyük ilçesidir. Dünya haritasındaki yeri 38 -12 kuzey boylamı ile 29 – 48 doğu enlemi üzerindedir.
Deniz seviyesi-den 840 m. yükseklikte olup , Denizli – Uşak Devlet Karayolları üzerindedir. Denizli İli’ne 96 Km , Uşak İli’ ne 57 Km. uzaklıktadır. Doğusunda; Sandıklı ve Dinar ( Afyon ) , batısında ; Karahallı ( Uşak ) Bekilli , Çal ve Baklan ( Denizli ) , kuzeyinde ; Sivaslı ( Uşak ) ve Sandıklı ( Afyon ) , güneyinde ; Dazkırı, Evciler ( Afyon ) ve Baklan ( Denizli ) ilçeleriyle çevrilidir.Yüzey şekilleri genel olarak sadedir. İlçe merkezi kendi adıyla anılan ovanın kuzeyine düşer.
Çivril, güney – batı ve güney doğu kesimleri hariç dağlar ve tepelerle çevrilidir. En önemli yükseklikler İlçe merkezinin 15 Km. doğusunda 2449 m. yüksekliğinde Akdağ , Güney Doğusunda 1307 m.ye varan yükseltisiyle Beşparmak Dağları, Kuzeyinde 1990 metreye varan yükseltisiyle Bulkaz Dağları yer alır. Çivril ovası aluviyal tabakalardan meydana gelmiştir. Güney – doğusunda Dinar, güney – batısında Baklan Ovaları karışır.
Ege Bölgesi’nin en önemli akarsuyu Büyük Menderes nehridir ve Çivril Ovasını baştanbaşa sulayarak geçer.
Kaynak: Çivril Kaymakamlığı
Fotoğraf: Fatih AYHAN